Musimy policzyć za zasługę jakobinom – pisze J.M. Thompson – że na wskroś przejrzeli rzekome argumenty, przy pomocy których żyrondyści usiłowali swoją niezaradność w rządzeniu tłumaczyć wolą ludu, i sami jawnie używali siły zamiast argumentów, obiecując zaniechać tego systemu z chwilą, gdy kraj dojrzeje do prawdziwej demokracji. Na dobro Robespierre’a jako męża stanu – chociaż politycznie doprowadziło to do jego zguby – pisać trzeba, że…
Read More
26 kwietnia 1793 roku w Klubie Jakobinów przedsięwzięto praktyczny krok, zmierzający do oczyszczenia organów rządowych z „arystokratów” – jakobini zaproponowali ułożenie listy wszystkich urzędników, pracujących w urzędach aprowizacyjnych. Skrupuły Robespierre’a sprawiły, że przeciwstawił się wszelkiej bezpośredniej korespondencji z odpowiednimi ministrami, ale Marat uznał taki purytanizm za niedorzeczność; „uczciwy patriota”, oznajmił, „może korespondować z samym diabłem”. 1 maja 1793 roku obrali żyrondyści na urządzenie antyjakobińskiej demonstracji….
Read More
W jednej ze swoich mów, wygłoszonych w pierwszych dniach grudnia 1793 roku, Robespierre wystąpił z obroną polityki rządu w sprawach religijnych przed atakami mocarstw zagranicznych, pragnących wyciągać korzyści polityczne z rzekomych „ataków na kościół”. Robespierre, zwracając się do wyimaginowanego audytorium Europy, mówił: „Wasi władcy powiadają wam, że lud francuski potępił wszelkie religie i ustanowił cześć dla człowieka zamiast czci dla Boga. To jest kłamstwo. Lud…
Read More
„Uwagi” (Notes) Robespierre przekazał Saint-Justowi jako materiał do jego denuncjacji Dantona i jego współtowarzyszy. Uwagi te są przedrukowane z krytycznym wstępem i objaśnieniami w dziele Mathieza, Robespierre Terroriste, oraz w końcowej części Orators of the French Revolution Stephensa. Po pierwsze, plan Dantona polegał na „łamaniu” niepotrzebnych mu ludzi, nigdy jednak nie zaatakował prawdziwego spiskowca. Danton był człowiekiem dobrodusznym, dobierał ludzi do swego otoczenia dla ich…
Read More
Czy uznaje Pan istnienie w państwie władzy wyższej niż ta suwerena (ludu)? Jan Jakub Rousseau odpowiada: „Uznaję za takowe jedynie trzy: po pierwsze władzę Bożą (l’autorité de Dieu), później prawo naturalne płynące z konstrukcji samego człowieka, później zaś honor”. Jean-Jacques Rousseau
Read More
Jakobini polscy, zw. też hugonistami od imienia ks. Hugona Kołłątaja, uformowali się w okresie Sejmu Czteroletniego, jako skrzydło stronnictwa patriotycznego i antyrosyjskiego; ich nieformalnym ośrodkiem była tzw. Kuźnica Kołłątajowska na Solcu, do której najaktywniejszych działaczy i publicystów należeli: Franciszek Salezy Jezierski (nazywany „wulkanem gromów” Kuźnicy), Antoni Trębicki, Kazimierz Konopka, T. Maruszewski, J. Dembowski oraz księża-deiści: F.K. Dmochowski, J. Mejer i F. Jelski); stanowili oni główny…
Read More
Jakie były przyczyny rewolucji? Ludzi bystrych szokowała przede wszystkim nie tylko i nie tyle „tyrania” Ludwika XVI (despotyzm jego nie był przesadnie krwiożerczy), ale także, i zwłaszcza, bałagan, nieracjonalność sposobu rządzenia, marnotrawstwo, chaos. Widoczne one były w finansach, które pogrążały powoli całą państwową nawę; w administracji, uciążliwej i niesprawnej; w powikłanym sądownictwie; w rozrzutnym i przeżartymi intrygami życiu wersalskiego dworu.
Read More
Georges Auguste Couthon urodził się 22 grudnia 1755 roku w wiosce Orcet w Owernii. Ukończył studia prawnicze w Clermont, był też członkiem loży masońskiej w tym mieście. Od 1787 r. zasiadał w regionalnym parlamencie Owernii oraz w radzie Clermont. Był znany ze swojego zaangażowania w działalność na rzecz biednych, jak i z pamfletów, w których krytykował ustrój panujący we Francji i zalecał zmianę absolutyzmu na…
Read More
Ten, kto tworzy prawo, wie najlepiej, jak je należy wykonywać i tłumaczyć. Zdawałoby się więc, że nie może być lepszego ustroju niż ten, przy którym władza wykonawcza połączona jest z ustawodawczą; ale to właśnie czyni taki rząd pod pewnymi względami niedostatecznym, gdyż nie są rozróżnione rzeczy, które powinny być odróżnione, a panujący i zwierzchnik, stanowiąc jedną osobę, tworzy, że tak powiem, rząd bez rządu. Nie…
Read More